گویش مازندرانی
زبان مازندرانی به زبان مازنی، مازِرونی، تبری و گِلِکی معروف است که در گروه زبانهای کناره دریای خزر قرار دارد، اما بیشتر مردم مازندران زبانشان را گِلِکی مینامند.
زبان مازندرانی در بخش شمالی کشور رایج است. البته باید بدانیم که این زبان در دیگر استانها هم پراکنده است و فقط مردم مازندران به آن تکلم نمیکنند. به جز مازندران در برخی نقاط استانهای گلستان، سمنان، تهران و البرز هم، مردم مازندرانی صحبت میکنند. بهعنوان نمونه در بندرگز، کردکوی، گرگان و علیآباد کتول گلستان، در شهمیرزاد، شاهرود، گرمسار، دامغان، کلاته رودبار، آرادان، دیباج، مجن، کهنآباد، خطیرکوه، فولادمحله، فروان و چاشم سمنان، در فیروزکوه و دماوند تهران و همچنین در طالقان، ولاترو و شهرستانک البرز مردم مازندرانی صحبت میکنند.
گویش محلی استان مازندران
در ادامه به چندین گویش به یاد ماندنی مازندران میپردازیم
گویش شهمیرزادی
گویش شهمیرزادی یکی از گویشهای مازندرانی و در شهرستان مهدیشهر سمنان وجود دارد.
گویشهای گرگانیکهن، طبری استرابادی و کتولی
گویش گرگانیکهن، گویش طبری استرابادی و کتولی جزو گویشهای مازندرانی هستند که در گرگان کاربرد دارند.
گویش طبری استرابادی در دهستان استرآباد جنوبی، دهستان انجیرآب، دهستان روشن آباد و شهر گرگان، گویش کتولی در شهرستان علیآباد کتول و دشت کمالان، گویش طبری استرابادی در استرآباد شمالی و دهستان قرق، زیارت، اصفهانکلاته، لمسک، زنگیان و کلاجان قاجار شهرستان گرگان کاربرد دارد.
گویش طبری رویانی
طبری رویانی یکی از قدیمیترین گویشهای زبان مازندرانی است که در نواحی غربی طبرستان استفاده میشود. مردم نور، نوشهر، چالوس، کلاردشت، عباسآباد، تنکابن و رامسر به زبان طبری و گویش طبری سخن میگفتند.
گویش طبری کجوری
گویش طبری کجوری نیز جزو زبان مازندرانی است که در شهرستانهای نور و نوشهر و نواحی شرقی چالوس کاربرد دارد.
گویش طبری کلارستاقی
گویش طبری کلارستاقی نیز شاخهای از گویش طبری رویانی است که در چالوس، کلاردشت، عباسآباد و همچنین نواحی شرقی تنکابن مانند نشتارود گویش میشود.